Aktuelle Forschungen zum Stalinismus in Belarus
/ Актуальныя даследаванні сталінізма ў Беларусі
Welche Rolle spielten Schauprozesse gegen Vertreter der sowjetischen Landwirtschaft in der allgemeinen Terrorwelle der Jahre 1937/39 in der Sowjetunion? Wodurch zeichnete sich Stalins Personenkult in einzelnen Sowjetrepubliken und insbesondere in der BSSR aus? In ihren aktuellen Forschungen setzen sich belarusische Historiker*innen mit unterschiedlichen Aspekten des Stalinismus auseinander.
Iryna Ramanava konzentriert sich in ihrem Vortrag auf die Schauprozesse gegen Führungskader der Landwirtschaft, die gleichzeitig mit den Massenaktionen des NKVD durchgeführt wurden, aber einer eigenen Logik folgten und nach einem bestimmten Drehbuch abliefen. Anlass für den ersten Prozess bot die massenhafte Sabotage der Volkszählung von 1937 durch diejenigen, die von den Machthabern als Schweigende Rote Drachen bezeichnet wurden. Der betroffene belarusische Rayon wurde dadurch in der ganzen UdSSR bekannt. Welche Ideologie steckte hinter ihrem Massenwiderstand gegen die Sowjetmacht? Welchen Platz nehmen die regionalen Schauprozesse in der allgemeinen Repressionsflut von 1937/39 ein? Welcher Zusammenhang kann schließlich zwischen den beiden Phänomenen festgestellt werden?
Der Historiker Aliaksandr Huzhalouski wendet sich dem Stalin-Kult in der BSSR zu, der seinen Höhenpunkt in den späten 1940er und frühen 1950er Jahren erreichte. Kann der Stalin-Kult als religiöser Kult betrachtet werden? Wie trug er zur Legitimierung der Sowjetmacht in der BSSR bei? Wie wurden die Mythen über Stalin als „Schöpfer der belarusischen Staatlichkeit“, „Vereiniger des belarusischen Volkes“ und endlich „Befreier des belarusischen Volkes von den deutsch-faschistischen Eroberern“ gestaltet? Wie prägte der Führerkult die belarusische Gesellschaft der Sowjetzeit und welche Folgen hatte er?
Referent*innen:
Iryna RAMANAVA
Europäische Humanistische Universität (Vilnius) / Justus-Liebig-Universität Gießen
Aliaksandr HUZHALOUSKI
Belarusische Staatliche Universität (Minsk)
Kommentar:
Immo REBITSCHEK
Friedrich-Schiller-Universität Jena
Moderation und Einführung:
Thomas BOHN
Justus-Liebig-Universität Gießen
Für die Teilnahme an der Diskussion registrieren Sie sich bitte unter folgendem Link:
https://us02web.zoom.us/webinar/register/WN_DGUiTmp1SiCkqX6f-6xfjQ
________________________________________________
Якую ролю граюць паказальныя суды ў сельскай гаспадарцы ў агульным патоку рэпрэсій 1937-1939 гг. ў СССР? Якой была спецыфіка і асаблівасць культа Сталіна ў асобных савецкіх рэспубліках, прынамсі ў БССР? У сваіх актуальных даследаваннях беларускія гісторыкі звяртаюцца да розных аспектаў сталінізма.
У фокусе даследавання Ірыны Раманавай – паказальныя суды над кіраўнікамі сельскай гаспадаркі, якія ішлі адначасова з масавымі аперацыямі НКВД, але мелі ўласную логіку і свой сцэнар. Падставай для арганізацыі першага з іх паслужыў масавы сабатаж перапісу насельніцтва тымі, каго ўлады назавуць «маўчальнікі-краснадраконаўцы» ў асобна ўзятым беларускім раёне, які праславіўся такім чынам на ўвесь СССР. Што за ідэалогія стаяла за масавым супрацівам? Якое месца займалі паказальныя суды ў агульным шквале рэпрэсій 1937-1939 гг.? І, нарэшце, якая паміж імі сувязь?
Даследаванне гісторыка Аляксандра Гужалоўскага прысвечана культу Сталіна ў Савецкай Беларусі, які дасягнуў апагею ў канцы 1940-х – пачатку 1950-х гг. Ці быў культ Сталіна рэлігійным культам? Якім чынам ён паспрыяў легітымацыі савецкай улады ў Беларусі? Як ствараліся сталінскія міфы пра «творцу беларускай дзяржаўнасці», «аб'яднальніка беларускага народа», нарэшце, «вызваліцеля беларускага народа ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў»? Як культ правадыра паўплываў на беларускае савецкае грамадства і якія меў наступствы?
Выступоўцы:
Ірына РАМАНАВА
Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт (Вільня) / Універсітэт Гісэна
Аляксандр ГУЖАЛОЙСКI
Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт
Каментар:
Імо РЭБIЧАК
Універсітэт Ены
Мадэрацыя і ўводнае слова:
Томас БОН
Універсітэт Гісэна, гістарычны інстытут
Для ўдзелу ў дыскусіі запоўніце, калі ласка, рэгістрацыю па спасылцы:
https://us02web.zoom.us/webinar/register/WN_DGUiTmp1SiCkqX6f-6xfjQ
Veranstaltungsprogramm
Diskussion (PDF, 211 kB)
Дыскусія (PDF, 183 kB)